Ψυχολογία του Προπονητή: Η ενσυνείδητη στάση του [mindfulness]
Ένα βράδυ ένας γέρος Cherokee έλεγε στον εγγονό του για μια μάχη που συμβαίνει στις ψυχές των ανθρώπων..
- Γιε μου η μάχη είναι ανάμεσα σε 2 "λύκους" μέσα μας.
Ο ένας είναι ο Κακός.. είναι ο θυμός, ο φθόνος, η ζήλια, η θλίψη, η τύψη, η αλαζονεία, η αυτολύπηση, η ενοχή, η κατωτερότητα, η ψευτιά, η ψεύτικη υπερηφάνεια, η υπεροχή και ο εγωισμός.
Ο άλλος είναι ο Καλός .. είναι η χαρά, η ειρήνη, η αγάπη, η ελπίδα, η γαλήνη, η ταπεινοφροσύνη, η καλοσύνη, η φιλανθρωπία, η συμπόνοια, η γενναιοδωρία, η αλήθεια, η ευσπλαχνία και η πίστη.
Ο εγγονός το σκέφτηκε ένα λεπτό και έπειτα ρώτησε τον παππού του: "Ποιος λύκος νικά;"
"Αυτός που τροφοδοτείς", του απάντησε ο παππούς του.
Έχεις αναρωτηθεί για τη δική σου εσωτερική μάχη, ποιον λύκο τροφοδοτείς συνειδητά ή ασυνείδητα; Ποιον από αυτούς φέρνεις μαζί σου και σε επηρεάζει στον αγωνιστικό χώρο;
Για να καταλάβεις τον αθλητή σου χρειάζεται πρώτα να καταλάβεις τον εαυτό σου. Να δεις τις σκέψεις που σε επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά, που σου κάνουν σαμποτάζ, τις προσδοκίες που έχεις για την ομάδα σου για αυτή την αγωνιστική σεζόν, τα συναισθήματα που νιώθεις σε σχέση με αυτά. Να γίνεις ο παρατηρητής του εαυτού σου. Πόσα συναισθηματικά βάρη κουβαλάς από τον έξω κόσμο στον γηπεδικό σου κόσμο; Έχεις αναλογιστεί ότι οι σκέψεις επηρεάζουν άμεσα το πώς νιώθεις και συμπεριφέρεσαι; Σύμφωνα με τον Νευρογλωσσικό Προγραμματισμό [NeuroLinguisticProgramming-NLP] πίεση και στρες δεν μας δημιουργούν οι καταστάσεις καθ’ αυτές αλλά ο τρόπος που ερμηνεύουμε αυτές τις καταστάσεις. Για παράδειγμα, αν σκεφτώ -κατά τη διάρκεια του αγώνα που η ομάδα μου είναι πίσω στη βαθμολογία- ότι θα δεχθώ αρνητικά σχόλια για τις προπονητικές επιλογές μου ή την έκβαση του αγώνα από δικούς μου ή άλλους ανθρώπους μπορεί να πιεστώ ψυχολογικά, να θυμώσω πιο εύκολα, να δείξω τον εκνευρισμό μου σε κάποιο παίχτη ή στο διαιτητή. Αν έχεις εκπαιδευτεί σε κάποιες ψυχολογικές τεχνικές, εκείνη τη στιγμή μπορείς να τις εφαρμόσεις και να ελέγξεις αυτές τις αρνητικές σκέψεις και να τις μετατρέψεις σε πιο βοηθητικές για τη συνέχεια του αγώνα ή και της προπόνησης.
Και ενώ συζητάμε και δίνουμε έμφαση στην ψυχολογία των αθλητών παραβλέπουμε ή μειώνουμε τη σημασία της ψυχολογίας των προπονητών [και των βοηθών τους-τεχνικό team]. Πράγματι είναι σημαντική όχι μόνο η ψυχολογική εκπαίδευση αλλά και ο χρόνος που θα δοθεί σε προπονητή-τεχνικό team, σε μια συστηματική βάση, να μοιραστούν με τον ψυχολόγο εμπειρίες, σκέψεις, συναισθήματα και εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης των αρνητικών σκέψεων και αποφόρτισης.
Ο προπονητής, ιδίως στις μικρές ηλικίες, έχει το ρόλο του παιδαγωγού. Κράτα στο μυαλό σου ωστόσο, ότι ένας καλός ‘δάσκαλος’ θα δείξει κάτι αλλά δεν θα σε κατευθύνει στο που να κοιτάξεις. Η ενσυναίσθηση, η χωρίς όρους αποδοχή και η γνησιότητα του ενδιαφέροντος [χαρακτηριστικά που είχε παρουσιάσει ο Carl Rogers στην προσωποκεντρική θεωρία του] είναι στοιχεία που ο κάθε αθλητής χρειάζεται για να ακολουθήσει όσα του προτείνεις. Η ενσυναίσθηση αφορά το να μπορώ να μπω στα παπούτσια του αθλητή μου, να τον ακούσω, να καταλάβω τι νιώθει. Το γνήσιο ενδιαφέρον σου ο αθλητής όχι μόνο θα το δει αλλά και θα το νιώσει. Ένας τρόπος για αυτό είναι να προτιμήσεις να κάνεις διάλογο με τον αθλητή ή τους αθλητές σου ακούγοντας τι έχουν να πούνε και παρουσιάζοντας και τη δική σου οπτική. Είναι σημαντικό να νιώθει ο αθλητής ότι τον υπολογίζουν ακόμα και όταν τα περισσότερα λεπτά είναι στον πάγκο.
Εφόσον αποκτάς επίγνωση του εαυτού σου μπορείς καλύτερα να καταλάβεις και να βοηθήσεις και τους αθλητές σου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ενισχύουμε τη Συναισθηματική νοημοσύνη τόσο του προπονητή όσο και του αθλητή. Τα πιο μεγάλα παιχνίδια γίνονται στις προπονήσεις για αυτό:
Ø Όπως γράφεις σχόλια για τους παίχτες ή τις τεχνικές που εφαρμόσατε στο τέλος της προπόνησης κράτα και κάποιες σημειώσεις για σενα. Πού έπιασες τον εαυτό σου να υψώνει τον τόνο της φωνής, να ενοχλείται από σχόλια αθλητών άλλων ατόμων, που ένιωθες χαρούμενος. Όλα αυτά έχουν σαν στόχο να λειτουργείς πιο ενσυνείδητα [mindfulness]
Ø Κράτα μια μικρή λίστα σημειώνοντας 2-3 πράγματα που σε κάνουν, στο τέλος της ημέρας, να νιώθεις ευγνωμοσύνη
Ένας καλός προπονητής μιλά, σχολιάζει, εξηγεί ..
Ένας προπονητής που διαφοροποιείται από όλους τους άλλους ΕΜΠΝΕΕΙ ..
Ευφροσύνη Μήτσιου
Ψυχολόγος
Εξειδίκευση στη Κατευθυντική Εμψύχωση Ομάδωνwww.frosomitsiou.gr
- Γιε μου η μάχη είναι ανάμεσα σε 2 "λύκους" μέσα μας.
Ο ένας είναι ο Κακός.. είναι ο θυμός, ο φθόνος, η ζήλια, η θλίψη, η τύψη, η αλαζονεία, η αυτολύπηση, η ενοχή, η κατωτερότητα, η ψευτιά, η ψεύτικη υπερηφάνεια, η υπεροχή και ο εγωισμός.
Ο άλλος είναι ο Καλός .. είναι η χαρά, η ειρήνη, η αγάπη, η ελπίδα, η γαλήνη, η ταπεινοφροσύνη, η καλοσύνη, η φιλανθρωπία, η συμπόνοια, η γενναιοδωρία, η αλήθεια, η ευσπλαχνία και η πίστη.
Ο εγγονός το σκέφτηκε ένα λεπτό και έπειτα ρώτησε τον παππού του: "Ποιος λύκος νικά;"
"Αυτός που τροφοδοτείς", του απάντησε ο παππούς του.
Έχεις αναρωτηθεί για τη δική σου εσωτερική μάχη, ποιον λύκο τροφοδοτείς συνειδητά ή ασυνείδητα; Ποιον από αυτούς φέρνεις μαζί σου και σε επηρεάζει στον αγωνιστικό χώρο;
Για να καταλάβεις τον αθλητή σου χρειάζεται πρώτα να καταλάβεις τον εαυτό σου. Να δεις τις σκέψεις που σε επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά, που σου κάνουν σαμποτάζ, τις προσδοκίες που έχεις για την ομάδα σου για αυτή την αγωνιστική σεζόν, τα συναισθήματα που νιώθεις σε σχέση με αυτά. Να γίνεις ο παρατηρητής του εαυτού σου. Πόσα συναισθηματικά βάρη κουβαλάς από τον έξω κόσμο στον γηπεδικό σου κόσμο; Έχεις αναλογιστεί ότι οι σκέψεις επηρεάζουν άμεσα το πώς νιώθεις και συμπεριφέρεσαι; Σύμφωνα με τον Νευρογλωσσικό Προγραμματισμό [NeuroLinguisticProgramming-NLP] πίεση και στρες δεν μας δημιουργούν οι καταστάσεις καθ’ αυτές αλλά ο τρόπος που ερμηνεύουμε αυτές τις καταστάσεις. Για παράδειγμα, αν σκεφτώ -κατά τη διάρκεια του αγώνα που η ομάδα μου είναι πίσω στη βαθμολογία- ότι θα δεχθώ αρνητικά σχόλια για τις προπονητικές επιλογές μου ή την έκβαση του αγώνα από δικούς μου ή άλλους ανθρώπους μπορεί να πιεστώ ψυχολογικά, να θυμώσω πιο εύκολα, να δείξω τον εκνευρισμό μου σε κάποιο παίχτη ή στο διαιτητή. Αν έχεις εκπαιδευτεί σε κάποιες ψυχολογικές τεχνικές, εκείνη τη στιγμή μπορείς να τις εφαρμόσεις και να ελέγξεις αυτές τις αρνητικές σκέψεις και να τις μετατρέψεις σε πιο βοηθητικές για τη συνέχεια του αγώνα ή και της προπόνησης.
Και ενώ συζητάμε και δίνουμε έμφαση στην ψυχολογία των αθλητών παραβλέπουμε ή μειώνουμε τη σημασία της ψυχολογίας των προπονητών [και των βοηθών τους-τεχνικό team]. Πράγματι είναι σημαντική όχι μόνο η ψυχολογική εκπαίδευση αλλά και ο χρόνος που θα δοθεί σε προπονητή-τεχνικό team, σε μια συστηματική βάση, να μοιραστούν με τον ψυχολόγο εμπειρίες, σκέψεις, συναισθήματα και εναλλακτικούς τρόπους διαχείρισης των αρνητικών σκέψεων και αποφόρτισης.
Ο προπονητής, ιδίως στις μικρές ηλικίες, έχει το ρόλο του παιδαγωγού. Κράτα στο μυαλό σου ωστόσο, ότι ένας καλός ‘δάσκαλος’ θα δείξει κάτι αλλά δεν θα σε κατευθύνει στο που να κοιτάξεις. Η ενσυναίσθηση, η χωρίς όρους αποδοχή και η γνησιότητα του ενδιαφέροντος [χαρακτηριστικά που είχε παρουσιάσει ο Carl Rogers στην προσωποκεντρική θεωρία του] είναι στοιχεία που ο κάθε αθλητής χρειάζεται για να ακολουθήσει όσα του προτείνεις. Η ενσυναίσθηση αφορά το να μπορώ να μπω στα παπούτσια του αθλητή μου, να τον ακούσω, να καταλάβω τι νιώθει. Το γνήσιο ενδιαφέρον σου ο αθλητής όχι μόνο θα το δει αλλά και θα το νιώσει. Ένας τρόπος για αυτό είναι να προτιμήσεις να κάνεις διάλογο με τον αθλητή ή τους αθλητές σου ακούγοντας τι έχουν να πούνε και παρουσιάζοντας και τη δική σου οπτική. Είναι σημαντικό να νιώθει ο αθλητής ότι τον υπολογίζουν ακόμα και όταν τα περισσότερα λεπτά είναι στον πάγκο.
Εφόσον αποκτάς επίγνωση του εαυτού σου μπορείς καλύτερα να καταλάβεις και να βοηθήσεις και τους αθλητές σου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία ενισχύουμε τη Συναισθηματική νοημοσύνη τόσο του προπονητή όσο και του αθλητή. Τα πιο μεγάλα παιχνίδια γίνονται στις προπονήσεις για αυτό:
Ø Όπως γράφεις σχόλια για τους παίχτες ή τις τεχνικές που εφαρμόσατε στο τέλος της προπόνησης κράτα και κάποιες σημειώσεις για σενα. Πού έπιασες τον εαυτό σου να υψώνει τον τόνο της φωνής, να ενοχλείται από σχόλια αθλητών άλλων ατόμων, που ένιωθες χαρούμενος. Όλα αυτά έχουν σαν στόχο να λειτουργείς πιο ενσυνείδητα [mindfulness]
Ø Κράτα μια μικρή λίστα σημειώνοντας 2-3 πράγματα που σε κάνουν, στο τέλος της ημέρας, να νιώθεις ευγνωμοσύνη
Ένας καλός προπονητής μιλά, σχολιάζει, εξηγεί ..
Ένας προπονητής που διαφοροποιείται από όλους τους άλλους ΕΜΠΝΕΕΙ ..
Ευφροσύνη Μήτσιου
Ψυχολόγος
Εξειδίκευση στη Κατευθυντική Εμψύχωση Ομάδωνwww.frosomitsiou.gr
